Een klein wonder?

Ja, het is een klein wonder: een toevallig gesprekje met een neef van vijf jaar geleden mondt uiteindelijk uit in een ... ja, hoe moet je het noemen? Een toneelstuk met muziek? Een gesproken muzikale voordracht? Een Sprechgesang? Bestempel het zoals je wilt, maar in ieder geval zaten onlangs in de Heerlense Boekhandel van de Velden-van Dam bijna 70 mensen, op elkaar gepropt in de bloedhitte muisstil te luisteren naar een verhaal 'dat met woorden verteld en met noten verklankt werd'. 

Nou, dat klinkt indrukwekkend en je stelt je er wellicht iets bij voor waarbij van alles uit de kast is gehaald aan licht- en geluidseffecten, subtiele of flitsende achtergrondbeelden en weet ik wat allemaal. 

Maar niets van dat alles. Een simpel, wat wankel podiumpje, een verteller, een klarinettiste en een  altviolist. Dat was het en daar moest de luisteraar het maar mee doen. 

Een uur lang alleen maar luisteren naar een verteller die een verhaal voorleest en twee musici die noten verklanken die bepaald niet makkelijk in het gehoor, laat staan voor de hand liggen... is dat nog wel van deze tijd? 

Ja, het is inderdaad een klein wonder om vanaf dat podiumpje die gezichten te zien, de meeste in stille concentratie opkijkend naar mij, de verteller van een tragisch verhaal over dat jongetje van vier jaar, dat honderd jaar geleden binnen een jaar eerst zijn moeder en toen zijn vader verloor en als weeskind ondergebracht werd in Duitse zusters- en broederkloosters. En die bijna elf jaar lang daar zo weinig liefde kreeg dat dat trauma generaties later nog doorwerkt. 

Wat ging er in dat jongetje om, wie was Huubke als kind en wie was Hub later als vader? Je probeert het als schrijver met woorden te grijpen en je komt best een heel eind als je die woorden onder een haast elektrische spanning zet, als je associeert, springerig en schijnbaar chaotisch durft te zijn, zoals het misschien in Huubkes kop ook heeft rondgespookt. En als je de woorden inkleurt met Limburgse taaleigenheid die een bepaald bewustzijn verraadt. 

En wat die woorden niet kunnen uitdrukken, daar weet de muziek wél te raken. Voor een schrijver is dat jaloersmakend. Maar... het is in dit geval ook vreemd.  Muziek die in de oren van de meeste toehoorders in eerste instantie 'raar' klinkt, schurend, chaotisch en dan weer stil en melancholisch. Nooit gemakzuchtig of uit op goedkoop effect, maar altijd origineel en eigen. En dat die muziek dan gaandeweg wordt omarmd door de luisteraars, die na afloop bekennen 'dat ze eigenlijk niks hebben met die moderne muziek', maar dat ze gaandeweg Arno's noten hebben omarmd?

Na afloop bekent Paulien, de klarinettiste, dat ze het best moeilijk vindt om na afloop applaus te krijgen voor dit gruwelijke verhaal. Maar dat een toehoorder haar had tegengesproken:

'Je ontvangt dat applaus niet voor het gruwelijke verhaal, maar voor de manier waarop jullie het voor het voetlicht hebben gebracht: met de kracht van het woord en de muziek en de manier van presenteren, eenvoudig, zonder afleiding'.

Ja, best een klein wonder! Vol vertrouwen óp naar de voorstellingen die volgen dus! Die zijn te vinden op www.huubkesvlucht.nl. 

Daar vind je ook meer achtergronden van het verhaal.

Foto's: Luc Lodder, Cultura Nova.